Welke drempels ondervinden mensen om te gaan autodelen?

Digitalisering

Autodelen vereist het downloaden van apps, scannen van documenten en QR-codes, en soms interactie met chatbots. Alleen Cambio en Cozywheels bieden nog telefonische klantenservice.
Bovendien voelen sommige mensen veel weerstand tegen de digitalisering van onze samenleving. Zij zijn niet altijd bereid om overal de smartphone voor te gebruiken, ook als ze ermee overweg kunnen.

Taalbarrière

Apps en service zijn beschikbaar in het Nederlands, Frans of Engels. Andere talen worden niet ondersteund.

Planningsvaardigheden

Autodelen vereist vooruitdenken en een zekere voorspelbaarheid van het leven. Bij systemen met reservaties moet je het einduur goed inschatten. Als je de auto te laat terugbrengt, kan je een boete krijgen. Als je ziet dat je reservatie te krap is, kan je die verlengen in de app, maar daarvoor moet je ook weer een actie ondernemen.
Het planmatige aspect gaat soms samen met de cultuur: niet alle culturen zijn zo planmatig ingesteld als onze Westerse cultuur.

Administratieve vaardigheden

Sommige systemen vragen meer administratieve vaardigheden dan andere: bij de particuliere systemen moet je zelf je kilometerstanden bijhouden en invoeren. Als je tankt, moet je je ticket opvragen en invoeren.

Rijbewijs

Het lijkt vanzelfsprekend, maar voor autodelen heb je een geldig rijbewijs nodig. In Brussel betekent dit een Belgisch of Europees rijbewijs. Wie een rijbewijs van buiten de EU heeft, kan dat ruilen voor een Belgisch rijbewijs, onder bepaalde voorwaarden.

Een extra struikelblok: papieren rijbewijzen zorgen vaak voor problemen bij de online registratie, ook al zijn ze nog geldig. De automatische controle door de autodeelsystemen herkent deze documenten niet altijd.

Jonge bestuurders

Leren rijden met een deelwagen kan niet overal. Bestuurders jonger dan 25 jaar of met minder dan 2 jaar rijervaring kunnen niet bij alle aanbieders terecht, of betalen hogere kosten.

Identiteitskaart of paspoort

Een geldige identiteitskaart of paspoort is verplicht. Ook hier kunnen verblijfskaarten voor problemen zorgen bij de registratie. Bij sommige systemen moet je ook een domicilie-adres hebben in België.

Stress door onbekende wagens

Verschillende merken en modellen, handmatig versus automatisch, benzine versus elektrisch … Het kan stressvol zijn om steeds andere auto’s te gebruiken.

Angst om vrijheid te verliezen

Eigenaars van een auto kunnen schrik hebben om in te leveren op hun mobiliteit. Wat als er geen deelwagen beschikbaar is wanneer ze hem nodig hebben? Dat geldt ook voor mensen die overwegen om hun eigen wagen te delen.

Angst om eigen wagen te delen

Mensen die erover nadenken om hun eigen wagen te delen, hebben schrik dat de gebruikers niet goed zorg zullen dragen voor de auto. Zullen ze te snel rijden, ongevallen veroorzaken, roken in de wagen, de wagen vies achterlaten …

Stress om te rijden in het verkeer

Rijden in druk verkeer kan stresserend zijn. Zeker voor wie het niet (meer) gewoon is om te rijden.

Algemeen wantrouwen

• Hoe wordt omgegaan met persoonlijke gegevens?
• Zijn er altijd wagens beschikbaar? En zijn die groot genoeg, bijvoorbeeld voor gezinnen?
• Wat als de aanbieder plots verdwijnt?

‘Dit is niet voor mij’

Tijdens gesprekken over mobiliteit valt vaak de opmerking ‘dit is voor jongeren’ of ‘dit is voor mensen die goed met computers overweg kunnen’. Ook al kennen mensen het systeem, ze identificeren zich er niet mee.

Angst voor conflicten met andere mensen

Sommige mensen voelen zich niet comfortabel om auto’s van anderen te gebruiken. Wat als je de autodeelgroep verlaat? Wat als je een conflict hebt met de eigenaar of een andere gebruiker? Die mensen gebruiken liever een meer anoniem systeem.

Onwetendheid

Veel mensen weten simpelweg niet wat autodelen is. Laat staan hoe autodelen werkt, wat het kost, of welke voordelen het heeft.

Geen deelwagens in de buurt

Als er geen aanbod is op wandelafstand, valt autodelen weg als optie.

Geen autodelers in de eigen kring

Vertrouwen groeit wanneer mensen in je omgeving positieve ervaringen delen. Zonder dat sociale bewijs blijft autodelen abstract.

Eigen auto als statussymbool

Voor veel mensen is de auto een statussymbool. Dat heeft soms te maken met culturele verschillen, maar ook met het idee van zelfbeschikking en emancipatie.

De auto als uitbreiding van het huis

Voor sommigen is de auto een extra huiskamer. Het is een plek die van jou is, waar je je spullen kunt laten liggen en je thuis voelt. Dat maakt de stap naar autodelen moeilijker.

Auto als safe space

Voor mensen die discriminatie, homofoob en/of racistisch geweld ervaren, kan de eigen auto een veilige haven zijn.

Informeel delen

Liefst 37% van de autobezitters leent hun auto soms uit aan vrienden of familie. Het voelt onnatuurlijk aan om hier plots geld voor te vragen, als ze lid zouden worden van een particulier autodeelsysteem.

Strikte afspraken respecteren

Wie deelauto’s gebruikt, heeft zich aan strikte afspraken te houden. Niet iedereen kan of wil dat. Zo mag je niet roken en mag je geen huisdieren meenemen. Wie dat toch doet, kan boetes krijgen van de aanbieder.

Gezinnen met kinderen

Er zijn relatief weinig grote wagens in het deelwagenpark. De meeste deelauto’s hebben bovendien geen kinderstoelen. Kinderstoelen nemen veel plaats in thuis, en het is ingewikkeld om ze te vervoeren naar de deelauto. Wie past op de kinderen terwijl de zitjes geïnstalleerd worden? Voor eenoudergezinnen is dit extra complex.

Mensen met huisdieren

Alleen bij de particuliere deelsystemen mag je huisdieren meenemen, als de eigenaar dat toelaat. Alleen zijn er niet altijd particuliere deelauto’s in de buurt. Het is ook een drempel als je na élke rit de auto moet stofzuigen.

Gebrek aan ondersteuning

Mensen in kwetsbaarheid hebben vaak behoefte aan persoonlijk advies en persoonlijke begeleiding. Dat vraagt tijd en een goede samenwerking tussen verschillende actoren en eventueel vrijwilligers. Tegelijk zijn vele eerstelijnswerkers onvoldoende vertrouwd met autodelen, of hebben ze weerstand tegen het concept.

Mensen die minder mobiel zijn

Oudere mensen hebben specifieke noden, bijvoorbeeld een lagere instap en een grotere kofferruimte om de rollater mee te nemen. Ook de auto ophalen is lastig: wie moeilijk kan wandelen, heeft echt een auto voor de deur nodig.

Mensen met een beperking hebben een aangepaste wagen nodig. Deze zijn minder beschikbaar, en duurder. Bovendien moeten die mensen nog een chauffeur vinden als ze niet zelf kunnen rijden.

Mensen in de zorg

Sommige mensen hebben een zorgfunctie, professioneel of als mantelzorger. Voor hen is het belangrijk om op elk moment in de auto te kunnen springen. Zij hebben geen tijd om een auto te zoeken, en kunnen die momenten ook niet inplannen.

Een salariswagen

De olifant in de kamer: wie een salariswagen heeft, is niet geneigd om aan autodelen te doen. Een salariswagen is gemakkelijk én wordt betaald door het werk. De salariswagen is dus oneerlijke concurrentie voor de deelwagen.

Deze drempels stapelen zich op. Voor heel wat mensen is het moeilijk om aan autodelen te doen:

• Mensen zonder papieren
• Mensen zonder geldig rijbewijs
• Bepaalde toeristen en expats
• Mensen met beperkte financiële middelen
• Mensen met beperkte digitale vaardigheden
• Mensen die specifieke aanpassingen nodig hebben: kinderzitjes, extra kofferruimte, lage instap …
• Mensen met een salariswagen

Vertrouwen is cruciaal. Mensen zullen pas starten met autodelen als ze het systeem vertrouwen, én vertrouwen hebben in hun eigen capaciteiten om gebruiker te worden.

Wil je autodelen echt toegankelijk maken? Dan moet je verder kijken dan alleen het aanbod uitbreiden. Je moet deze drempels wegwerken – één voor één, zodat iedereen gebruik kan maken van deelmobiliteit.